Bolne menstruacije – Dysmenorrhoea
Bolna menstruacija se naziva dismenoreja (dysmenorrhoea). Riječ je izvedena iz grčkih reči: dys znači teška, men označava mesec, a rhoea tok, isticanje. Sasvim je normalno da prva dva dana menstruacije žena ima bolove u vidu grčeva malog intenziteta u donjem dijelu trbuha. Skoro polovina žena ima ovakve simptome. Međutim, kod 10% žena bolovi su tako jaki da se svakodnevni poslovi ne mogu obavljati bez uzimanja lijekova.
Dismenoreja može biti primarna i sekundarna
- Primarna dismenoreja:
Primarna dismenoreja označava da bolna menstruacija nije simptom nekog ginekološkog oboljenja, već da je prouzrokovana nedovoljno razvijenom ili nepravilno položenom matericom, ili izuzetno visokim nivoom prostaglandina, supstanci koje dovode do grčenja ( kontrakcija) materice.
Simptomi primarne dismenoreje:
-Početak unutar 3 godine od menarche
-Prvi do treći dan menstruacije javljaju se bolni spastični grčevi u donjem delu stomaka koji se širi prema krstima, butinama i prema kukovima.
-Mučnina, povraćanje, proljev, glavobolja, umor, nervoza, vrtoglavica i sinkopa (> 50% žena sa primarmom dismenorejom), samo tokom menstrualnog krvarenja.
- Sekundarna dismenoreja
Sekundarnom dismenorejom naziva se bolna menstruacija u čijoj osnovi je ginekološko oboljenje.
- Početak bilo kad u reproduktivno doba
- Bolovi traju duže od tri dana, nevezani za dan menstruacije, nastaju nekoliko dana prije započinjanja menstruacije
- Povezana sa neplodnošću, bolnim odnosima, bolovima tokom cijelog ciklusa, obilnim menstruacijama.
Uzroci sekundarne dismenoreje mogu biti:
miomi (benigni tumori materičnog mišića),
adenomioza (sluznica materice smeštena unutar materičnog mišića),
seksualno prenosive bolesti,
endometrioza (sluznica materice lokalizovana van materice – u jajovodima, jajnicima, maloj karlici, na crevima, u vagini, itd),
zapalenja organa male karlice, cista ili tumor jajnika.
Dijagnoza
Ljekar najprije mora isključiti postojanje uzroka sekundarne dismenoreje. U tom cilju vrši se: . Ginekološki pregled
- Cervikalni brisevi
- Ultrazvuk
- Laboratorij: SE, KKS (infekcija), urin, HCG (vanmaternična trudnoća), krv u stolici
- Laparoskopija (operacija tokom koje ginekolog instrumentom uvedenim u trbuh žene gleda njene unutrašnje genitalne organe) i histeroskopija (u unutrašnjost materice uvodi instrument).
Primarna dismenoreja se dijagnosticira isključenjem uzroka sekundarne dismenoreje.
Koliko je dismenoreja ozbiljan problem?
Primarna dismenoreja je bolna, ali nije opasna. Češća je tokom adolescencije, a iščezava sredinom treće decenije života ili posle porođaja.
Sekundarna dismenoreja je vrlo ozbiljan problem, ali sva oboljenja koja do nje dovode mogu se liječiti. Otklanjanje uzroka vodi do izlječenja.
Kako se liječi?
1.Primarna dismenoreja se liječi:
- Toplina
- Porod (kiretaža)
- Akupunktura
- Vegeterijanska prehrana
- Dodaci prehrani (magnezij, omega 3 masne kiseline)
- TENS – transcutaneous electrical nerve stimulation
- Oralni kontraceptivi- vjerojatni mehanizam djelovanja su anovulacijski ciklusi -smanjenje količine otpuštenih prostaglandina
-Analgetici, Nesteroidni antiinflamatorni preparati: : Brufen, Voltaren. Oni direktno smanjuju produkciju prostaglandina i efikasni su u 75%, Aspirin.
2.Sekundarna dismenoreja se lijeci: -Otklanjanjem uzroka njenog nastanka:
-Lijekovima kao kod primarne dismenoreje
-Operativno